Chiều là thế: tách trà, nắng úa, gió nhẹ, lá lao xao, và Nghị một mình. Sẽ không có ai đến ngồi cạnh dù chiếc ghế vẫn chờ. Sẽ không ai bấm chuông dù chủ nhà sẵn sàng mở cửa.

Cũng chiếc ghế này, Mẹ chờ Thầy mãi. Lần cuối ngồi bên mẹ, Thầy bảo Nghị nhìn mắt Thầy: “Thầy Mẹ đặt tên con là Nghị. Là con gái, con vẫn phải học cương nghị mới thành nhân. Hôm nay Thầy đi vì Thầy muốn xứng đáng là con của Ông Bà, là chồng của Mẹ, là bố của Nghị".

Đầu óc ngây thơ của Nghị lúc ấy ghen tị lắm. Các bác các chú kia làm sao lại rủ được Thầy để Thầy nhất định bỏ Nghị mà đi? Nghị nghĩ Thầy thương họ hơn thương Nghị. Khi đã lớn, những lần ngồi bên Mẹ, Nghị thương Thầy hơn. Thầy đã chọn lý tưởng bảo quốc an dân hơn là rút đầu rùa trốn trong mai. Nói cho cùng, Thầy không chọn được Nghị (và Mẹ, và Ông, và Bà).

Mà nào có phải chỉ Thầy mới không chọn được. Thằng cu Quân, con đầu lòng của Nghị, cũng thế. Nó mắc bệnh hiểm nghèo, chết lúc chưa đầy 6 tuổi. Đã 30 năm qua, Nghị chưa bao giờ quên được tiếng nó gọi bố gọi mẹ, hay giọng cười trong trẻo, lối khóc ồn ào của nó. Lắm lần Nghị thắc mắc: ở phút nó thở những hơi cuối cùng, có ai cho nó được chọn hoặc làm con của Nghị, hoặc đi đầu thai làm con người khác không. Nếu được chọn, nó sẽ chọn thế nào? Hay nó cũng chọn như em của nó?

Thằng Kiên vào lúc thực hiện chọn lựa thì gấp ba tuổi cu Quân. Nó 18. Nó trang trọng và đĩnh đạc thưa với bố mẹ rằng nó muốn bỏ cơ hội vào đại học dân sự. Nó đòi đi sĩ quan. Nghị sót con, chồng Nghị thì lo tên bay đạn lạc. Nghe giọng con, nhìn mắt con, Nghị biết Kiên đã trưởng thành, và đang có một quyết định của người trưởng thành. Không cấm con được, nhưng con chạm vết thương cũ của mẹ: Kiên không chọn Mẹ. Không trách con bất hiếu, mẹ vẫn thấy đau đau. Biết con chí lớn, mẹ cứ buồn buồn.

Chiều nay, nắng và gió rất giống ngày Kiên xin đi sĩ quan, và cũng giống ngày bố của Kiên bỏ lại Nghị bên đời cô độc.

Yêu vợ thương con, không ai bằng anh. Trung trực liêm chính, không ai bằng anh. Có một thời gian anh trầm mặc hẳn đi, rồi anh cho Nghị biết quyết định của mình. Nghị cũng chẳng nhớ chính xác lời anh, đại loại là anh vẫn thương Nghị, nhưng anh đang yêu một người phụ nữ khác. Anh bảo anh có thể ân cần và chu đáo lo cho Nghị như xưa giờ anh vẫn lo, chỉ là tình yêu không còn đó. Anh nói rất ngắn, còn Nghị không hỏi gì. Còn có thể hỏi gì? Chả nhẽ trách anh phản bội lời thề hôn phối? Ai chẳng biết lời thề nào cũng chỉ có giá trị vào thời điểm hẹn ước. Đời như sông, làm sao giữ được cùng dòng nước khi sông cứ chảy?

Thầy ơi, vậy là những người đàn ông con yêu thương bằng cả tim óc đều chọn điều gì đó mà không phải là con. Nghị của Thầy không run rẩy cho rằng mình yếu kém, thua thiệt. Nhưng con gái của Thầy buồn lắm Thầy ạ. Chiều nay, Nghị của Thầy ngồi một mình, như Mẹ đã một mình. Ít nhất Mẹ còn được mong Thầy, con của Mẹ thì biết không ai trở lại. Ghế sẽ mãi trống người. Chuông cửa sẽ mãi rêu phong. Nghị đọc Thầy nghe hai câu thơ Nghị đi cuỗm (mà Thầy thay tên Cuội bằng tên con Thầy nhé):

Cuội ngồi bó gối nhìn trăng ngủ

Ai nợ tình, ai không nhớ ra

(Thơ của LMT)

Tác giả truyện: Nguyễn Hà Tường Anh